Profesjonalna fotografia ślubna, dziecięca, okolicznościowa, reklamowa oraz produktowa Sosnowiec, Katowice, Czeladź, Chorzów, Bytom, Będzin, Tarnowskie Góry, Świętochłowice, Ruda Śląska, Zabrze, Gliwice, Tychy, Dąbrowa Górnicza

KWK „ANDALUZJA"

Powstanie

Rok 1903 uznaje się za datę powstania Kopalni „Andaluzja". Nastąpiło wtedy połączenie czterech pól górniczych: Andalusien, Rest Phoenix, Rest Opuurg, Kronprinzess, nadanych w latach 1873-1880, leżących na terenie Brzozowic-Kamienia. Ich właścicielem wówczas był książę Guido Henckel von Donnersmarck. W 1908 roku książę odsprzedał pole górnicze spółce Schlesische A.G. für Bergbau und Zinkhuttenbetrieb, która rozpoczęła budowę Kopalni Andaluzja.
Głębienie pierwszego szybu „Żeromski" rozpoczęto w 1908 roku. Niestety nie obyło się bez komplikacji. W 1909 roku, na głębokości 160m, kurzawka zatopiła wszystkie urządzenia znajdujące się w wyrobisku. Na szczęście nikt nie doznał uszczerbku na zdrowiu w wyniku tego zdarzenia. Prace wstrzymano. Dopiero w 1910 roku wznowiono prace przy głębieniu szybu.
Jednocześnie prowadzono roboty górnicze przy drugim szybie „Sienkiewicz". Miał on spełniać rolę wentylacyjną (szyb wydechowy). Głębienie szybów zakończono w 1911r po osiągnięciu projektowanej głębokości 334m.  
Wydobycie rozpoczęto w 1912r. Osiągnęło wielkość 14000t węgla. Wraz ze zwiększaniem stopnia mechanizacji oraz przyrostem zatrudnienia wydobycie węgla systematycznie wzrastało. W 1922 roku wydobyto 391 337 ton węgla przy zatrudnieniu 2300 osób, a w 1938 roku już prawie pół miliona ton węgla.
Eksploatację do roku 1945 prowadzono głównie w pokładach: 419, 501, 504 a więc w najpłycej zalegających warstwach rudzkich i siodłowych. W latach powojennych stopniowo następował dalszy rozwój kopalni. Ze względu na prowadzenie eksploatacji w silnie zurbanizowanym obszarze w latach 1948-1950 wybudowano urządzenie podsadzkowe szybu Żeromski. Rozwój eksploatacji z podsadzką nastąpił w latach 1954-1970. W 1973 roku kopalnia, przy zatrudnieniu 5085 osób, osiągnęła rekordowy wynik w zakresie wydajności pracy, wynoszący 3312kg/na dzień pracy jednego pracownika.

Dalsze losy KWK „Andaluzja"

Kopalnia Andaluzja pod koniec lat dziewięćdziesiątych (1999r) w wyniku restrukturyzacji kopalń należących do Bytomskiej Spółki Węglowej SA została przekształcona w Zakład Górniczy „Brzeziny". Następnie w styczniu 2003 wraz z Zakładem Górniczym „Piekary" (dawana KWK „Julian") i zakładem Górniczym Bytom II (dawna KWK „Rozbark") decyzją Ministra Gospodarki weszła w skład Kopalni Węgla Kamiennego „Piekary" - obecnie Kompani Węglowej SA. W połowie 2005 roku rozpoczęto eksploatację pierwszej ściany w byłym filarze ochronnym dla zakładu głównego ZG „Brzeziny". Choć już praktycznie nie ma zabudowań kopalnianych KWK Andaluzja, dalej w rejonie Brzeziny są prowadzone roboty górnicze w pokładach 419, 504, 506/1, 510 i 615. Urobek wydobywany z tego rejonu kopalni KWK „Piekary", od września 2005 roku, kierowany jest do szybu „Julian I", którym wydobywany jest na powierzchnię i wzbogacany w zakładzie przeróbczym w Rejonie Piekary.

Od czerwca 2006r rozpoczęto proces likwidacji obiektów powierzchniowych KWK „Andaluzja". Początkowo likwidacja była opóźniana poprzez skomplikowaną strukturę własnościową terenu, będącą wynikiem przekształceń w Bytomskiej Spółce Węglowej w latach 1998-1999. Pierwsze roboty wyburzeniowe rozpoczęły się w lipcu 2007r. Poszczególne etapy procesu likwidacji obiektów powierzchniowych były zależne od wielu czynników m.in.:
- odporności obiektów na wpływ prowadzonej eksploatacji górniczej,
- kolejności wyłączania z ruchu poszczególnych obiektów,
- praw własności poszczególnych obiektów,
- braku środków finansowych KWK „Piekary"(od 2007 r uruchomiono fundusz likwidacyjny kopalń).

Do likwidacji przeznaczono 53 obiekty. W 2009 r. wysadzono wieże i nadszybie szybu „Reymont". W latach 2010-2011 wysadzono lub rozebrano niemal wszystkie budynki przemysłowe. 7 czerwca 2011 rozpczęto wybuchową robiórkę budynku kopalnianej płuczki. Odsłonięto wtedy trzewia ogromnej, wielopiętrowej konstrukcji, która całkowicie padła po czwartym ciosie. Wieże szybu "Sienkiewicz" zburzono 15.03.2012. W październiku 2012r. rozpoczęto rozbiórkę budynków administracyjnych kopalni oraz zabytkowego budynku maszynowni i cechowni. Do 2012r zlikwidowano wszystkie obiekty nie związane technologicznie z funkcjonowaniem szybu „Żeromski". Tymczasem pod ziemią górnicy fedrują, wydobywając węgiel spod filarów ochronnych "Andaluzji". Do wydobycia w tym rejonie jest jeszcze około 5,5 mln ton węgla.

Zainteresowanych losem „Andaluzji" zachęcam do obejrzenia krótkiego filmu, zrealizowanego przez Marcina Strzelckiego pt: "Blues o śmierci kopalni Andaluzja":

Budowa geologiczna

Litologia i stratygrafia

Miasto Piekary Śląskie położone jest na utworach karbońskich, triasowych, trzeciorzędowych oraz czwartorzędowych. Pod względem geologicznym leży w obrębie niecki bytomskiej będącej częścią jednostki geologicznej triasu śląskiego, obrzeżającej od północy i północnego-wschodu Górnośląskie Zagłębie Węglowe.

Karbon

Karbon reprezentowany jest przez warstwy: florowskie, grodzieckie (porębskie), siodłowe, rudzkie.

Warstwy florowskie wykształcone są pod postacią piaskowców, piaskowców szarogłazowych, łupków piaszczystych i ilastych z konkrecjami syderytowymi. Towarzyszą im pokłady węgla o zmiennej geometrii i niewielkiej miąższości. Wychodnie warstw florowskich znajdują się na północ od ulicy Józefskiej. Częściowo przykryte są utworami czwartorzędowymi.

Warstwy porębskie wykształcone są jako łupki i ilaste oraz piaskowce z licznymi wkładkami czy pokładami węgla. Jednakże potencjalną wartość przemysłową mają udokumentowane trzy pokłady w złożu ZG "Piekary" oraz cztery pokłady w złożu ZG "Brzeziny". Wychodnie warstw porębskich znajdują się w rejonie Osiedla Wieczorka. W kierunku zachodnim chowają się pod pokrywą triasową. Częściowo są przykryte cięką wartwą utworów czwartorzędowych.

Warstwy siodłowe wykształcone są głównie w postaci pokładów węgla otulonych łupkami i zawieszonych w piaskowcach a niekiedy zlepieńcach arkozowych. Nieliczne pokłady węgla mają znaczną miąższość, sięgającą kilku do kilkunastu metrów. Łącznie w rejonie Piekar Śląskich pokłady węgla kamiennego osiągają miąższość około 20m. Udokumentowano sześć pokładów, które zostały w znacznym stopniu wyeksploatowane. Obecnie prowadzi się eksploatację resztkową z filarów ochronnych zakładów górniczych m.in. ZG Brzeziny - dawna KWK Andaluzja. Miąższość warstw siodłowych waha się od 120 do 160 m na obszarze ZG Piekary – Ruch I Piekary. W kierunku południowo-wschodnim maleje do 60-100 m.

Warstwy rudzkie wykształcone są w postaci naprzemiennie ułożonych pakietów łupków ilastych oraz łupków piaszczystych. Podrzędnie występują piaskowce w postaci ław oraz warstw. Wśród tych utworów rozpoznano kilkadziesiąt wkładek i pokładów węgla kamiennego. Największą miąższością i stałością wykształcenia wyróżniają się pokłady 405 i 402. Miąższość warstw rudzkich w rejonie szybów głównych ZG "Brzeziny" (dawna KWK „Andaluzja”) wynosi ok. 150 m. W  kierunku centrum niecki bytomskiej stopniowo wzrasta, aż do 350 m. Na obszarze ZG "Piekary" waha się granicach 200-260m. Warstwy rudzkie stanowią najmłodszą serię utworów karbońskich występujących w obszarze miejskim Piekar Śląskich. Ich powierzchnia stropowa jest silnie zerodowana, zróżnicowana morfologicznie i przykryta niezgodnie osadami triasowymi.

Trias

Osady pstrego piaskowca środkowego reprezentowane są głównie przez rzeczne oraz iły czerwone lub pstre. Wychodnie utworów ilastych ciągną się wąskim pasem od Piekar Śląskich wzdłuż skłonu Płaskowyżu Tarnowickiego przez Kozłową Górę do Świerklańca. Miążść piasków i iłów jest zmienna od 15 do 20 m. Piaski rzeczne triasu eksploatowano w rejonie zbiornika Kozłowa Góra w okolicach drogi prowadzącej w kierunku Wymysłowa.

Górny pstry piaskowiec - ret – wykształcony jest pod postacią utworów morskich pochodzenia biogenicznego. Są to głównie wapienie gruboławicowe, dolomityczne, wapienie jamiste, dolomity i margle. Stanowią cokół wzniesień rozciągających się pomiędzy Kozłową Górą a Radzionkowem oraz wzniesień w okolicach Piekar Śląskich (park Góra Kalwaria). Miąższość retu waha się przedziale od 30 do 50 m.

Wapień muszlowy - część dolna - warstwy gogolińskie - wykształcone są jako wapienie płytowe, jamiste i zlepieńcowate. Ku stropowi przechodzą w wapienie margliste. Utwory te budują górne partie wzniesień ciągnących się wzdłuż zachodniej granicy Piekar Śląskich, wzniesień na zachód od Kopca Wyzwolenia, wzniesienia osiedla Pod Lipami oraz obszar położony pomiędzy parkiem Górą Kalwaria a Szarlejką. W południowej części Piekar Śląskich występują pod pokrywą skał młodszych a mianowicie warstw górażdżańskich, terebratulowych oraz karchowickich. Pierwotnie wykształcone były one były pod postacią wapieni poddanych następnie procesom dolomityzacji, którym towarzyszyło okruszcowanie rudami cynku i ołowiu.

Wapień muszlowy – część środkowa – warstwy diploporowe – wykształcone są pod postacią dolomitów i wapieni dolomitycznych z wkładkami wapieni oolitowych. Skały te odsłaniają się w południowej części Piekar Śląskich w dolinach Szarlejki i Brynicy. Miąższość tej serii wynosi od 20 do 50 m.

Wapień muszlowy – część górna - warstwy tarnowickie – reprezentowane są przez dolomity margliste i wapienie margliste z przerostami dolomitów. Skały te są silnie spękane. Występują powszechnie w południowej części Piekar Śląskich na powierzchni lub pod przykryciem osadów czwartorzędowych. Seria ta ma miąższość do 10 m. Seria ta stanowi stanowi najwyższe ogniwo stratygraficzne triasu wypełniające nieckę bytomską.

Czwartorzęd

Reprezentowany jest przez plejstoceńskie gliny, piaski i żwiry pochodzenia lodowcowego i rzecznego oraz holoceńskie piaski żwiry i mułki rzeczne w odwadnianych dolinach, a także gliny zwietrzelinowe zalegające na warstwach starszych budujących stoki wysoczyzn. Plejstoceńskie odsady rzeczne budują nieciągły poziom terasowy w dolinie Brynicy - w Kotlinie Józefki oraz przy ujściu doliny Szarlejki. Miąższość osadów czwartorzędowych jest bardzo zróżnicowana, lokalnie osiąga 40m lecz średnio wynosi kilka metrów.

Szkody górnicze
Wydobycie węgla w KWK „Andaluzja” powodowało postępowanie procesu obniżania terenu. Szczególnie dobrze to widać w rejonie ulicy Kolejowej w Piekarach Śląskich, gdzie torowisko kolejowe zostało podniesione o kilkanaście metrów a schrony oraz wieża oświetleniowa są wychylone o kilka stopni od pionu w kierunku zachodnim. Ponadto w pozostałych dzielnicach Piekar Śląskich zostało trwale zniszczonych wiele zabudowań czy uszkodzonych a część małych dolin potoków, a także dolny odcinek doliny Szarlejki zostało silnie zdeformowanych.

Żródła:
A. Kubajak i inni 2007. Górnictwo i tradycje górnicze w Piekarach Śląskich. Historia, współczesność, przyszłość. Wyd. Kubajak.
http://maciejmutwil.blogspot.com/

http://www.mmsilesia.pl/379407/2011/7/19/o-eksplozjach-na-kwk-andaluzja-zdjecia?category=video